पोस्ट्स

जुलै, २०२१ पासूनच्या पोेस्ट दाखवत आहे

प्रासंगिक - श्रीगुरू: मम चित्ता शमवी आता

इमेज
  श्रीगुरू: मम चित्ता शमवी आता अज्ञानरुपी निबीड अंध:कारातून तेजोमयी शाश्वत ज्ञान प्राप्तीच्या दिशेने  जे मार्गस्थ झाले आहेत, जे तिमिरातून तेजाकडे वाटचाल करत आहेत, अशा मुमुक्षुंना, आत्मदीप(अंतरंगीचा प्रकाश), पथदीप (बाह्य प्रकाश)अशा दोन्ही दीपज्योतींनी मार्ग उजळून, इप्सित साध्य व्हावं, यासाठी सद्गुरु हे सतत मार्गदर्शन करत असतात. सुदैवानं भारतीय परिवेशात गुरु-शिष्य परंपरा, गुरूभक्तीचं माहत्म्य विषद करणाऱ्या अनेक घटना, उदाहरणं, कृती आढळतात. सद्गुरूंच्या कृपा दृष्टीस पात्र ठरलो, त्यांनी मस्तकी हात ठेवला, तर अवघा मानवी जन्मच कृतार्थ, सार्थक होऊ शकेल, अशी शक्ती त्यात सामावलेली असते. मात्र गुरुभक्ती ही मुळात सहेतुक असू नये. व्यवहारी जगण्यातल्या, देवाणघेवाणीच्या समिकरणाचा भाव त्यात असू नये, हे फार महत्वाचं. कदाचित म्हणूनच असं म्हटलं जातं की की गुरू हा करता येत नाही तो लाभावा लागतो. असं घडलं  तर लौकिक, पारमार्थिक जीवन सफल, संपूर्ण होतं. अन्यथा गुरुबाजीच्या जाळ्यात गुरफटून त्यातच घुसमटणाऱ्या, गटांगळ्या खाणाऱ्यांचीही वानवा नाही.  इहलोकी जीवाला त्याच्या संचितानुसार, कर्मानुसार...

प्रासंगिक - डॉ. नारळीकर - खगोल विज्ञान विज्ञान साहित्यिक

इमेज
डॉ. नारळीकर - खगोल विज्ञान विज्ञान साहित्यिक साल 1980 का मार्च-अप्रैल महिना। हमारी नौवीं कक्षा की परीक्षा समाप्त हो गई थी और परिणाम की प्रतीक्षा कर रहे थे। स्कूल में छुट्टियां थी। लेकिन पाठ्येतर गतिविधियों के लिए समय-समय पर साइकिल से स्कूल जाना होता था। एक दिन पता चला कि रवि नगर, नागपूर में सी पी अँड बेरार हायस्कूल के निकट स्थित, राज्य विज्ञान संस्था में डॉ. जयंत नारळीकर को व्याख्यान देने आना था। उस समय मीडिया का आज जैसा बोलबाला नही था। नागपुर में तो दूरदर्शन के कार्यक्रम भी उपलब्ध नहीं थे। किताबों, अखबारों और पत्रिकाओं में प्रकाशित तस्वीरे मात्र दृश्य सृष्टी थी। महत्वपूर्ण घटना, क्रिकेट मैच या महत्वपूर्ण व्यक्ति देखने हेतू, या तो आपको व्यक्तिगत रूप से कार्यक्रम में शामिल होना पडता था, या फिर, सिनेमा घरों में मुख्य फिल्म के पहले, उन दिनो जो फिल्म प्रभाग के समाचार चित्र या न्युज रिल प्रदर्शित किये जाते थे उस पर निर्भर रहना पडता था। इसलिए डॉक्टर नारळीकर जैसे अंतरराष्ट्रीय वैज्ञानिक को आमने सामने देखने का मौका चूकना संभव नही था। व्याख्यान के दिन, समय से पहले ही कार्यक्रम स्थल पर पहुंचना...

प्रासंगिक : डॉ. नारळीकर - खगोलशास्त्री विज्ञान साहित्यिक

इमेज
डॉ. नारळीकर - खगोलशास्त्री विज्ञान साहित्यिक बहुतेक १९८० सालचा मार्च-एप्रिल महिना असावा. आमच्या नववीच्या शालेय परीक्षा आटोपल्या होत्या आणि निकालाची वाट पाहत होतो. शाळेला सुटी होती. पण अवांतर उद्योगांसाठी अधून मधून सायकलवरून शाळेत चक्कर व्हायची. एक दिवस नागपूर इथल्या रवी नगर मधल्या आमच्या सी.पी.अँड बेरार शाळे शेजारच्या, राज्य विज्ञान संस्थेत, डॉक्टर जयंत नारळीकरांचं व्याख्यान असल्याची बातमी कळली. त्याकाळी माध्यमांचा सुळसुळाट नव्हता. नागपूरला तर दूरदर्शनचे कार्यक्रमही त्यावेळी दिसत नसल्यानं त्या माध्यमा बद्दलही मोठं अप्रूप होतं. पुस्तकं, वृत्तपत्र आणि नियतकालिकात छापून येणारी छायाचित्रं हीच काय ती दृकसृष्टी. एखादा महत्वाचा कार्यक्रम, क्रिकेट सामना किंवा अतिमहत्वाच्या व्यक्तीला पाहायचं असेल तर कार्यक्रमाला स्वतः उपस्थित राहणं अन्यथा कधीतरी चित्रपट बघायला गेल्यावर चित्रपट गृहात मुख्य शो पूर्वी दाखवल्या जाणाऱ्या फिल्म्स डिव्हीजन च्या समाचार चित्र /न्युज रील पाहणे, असे मोजके पर्यायच उपलब्ध असत. त्यामुळे नारळीकर यांच्या सारख्या आंतरराष्ट्रीय कीर्तीच्या शास्त्रज्ञाला आणि प्रतिथयश साहित्यिकाला...

स्मृतिबनतून - 'मी फूल ठेवुनी गेले'

इमेज
  'मी फूल ठेवुनी गेले ' मराठी सुगम संगीताच्या (Light Music) अवकाशाचं वर्णन 'लख लख चंदेरी तेजाची न्यारी दुनिया' असच करावं लागेल. गीतकार, रचनाकार आणि गायकांनी आपलं सर्वस्व पणाला लावून अनेक अजरामर गीतं घडवली आहेत. अनेक गीतां मध्ये शब्द, सूर, चाल यांचा समसमा संयोग झालेला प्रत्ययास येतो. त्यांचा चोखंदळपणे रसास्वाद घेतला तर आपण अक्षरशः श्रवणानंदात लीन होऊन जातो. मन एका आगळ्याच अनुभूतीच्या अनुभवाने तृप्त होतं. कविवर्य मंगेश पाडगावकर(Mangesh Padgaonkar) यांच्या एका परिचित भावगीताशी आकाशवाणीच्या(All India Radio) दिवसात माझी अधिक सलगी झाली, चीरपरिचय झाला. तुमचा परिचय कदाचित असेल नसेल म्हणून सविस्तर ओळख करून देण्याचा हा प्रयत्न.  सशक्त प्रतिकं योजून मानवी भावनांचा अविष्कार साधण्यात मंगेश पाडगावकर यांचा हातखंडा. 'तुझ्याच साठी होते केवळ फुलले'  या गीता मध्ये तर तीच्या प्रांजळ अव्यक्त भावना व्यक्त करण्यासाठी मंगेश आणि मंगेशकर यांना साक्षात विश्वनाथानीच साथ केल्यामुळे ती रचना, रसिक मन कायमचं काबीज न करती तरच नवल.  प्रीत भावनेत शब्दा वाचून शब्दांच्या पलीकडले कळवू शकणाऱ्या अबो...